Háló Vajdasági Fejlesztési Alap

Zakon o izmenama i dopunama Zakona o porezima na imovinu objavljen je u “Službenom glasniku RS” br. 47/2013.

U Preduzetničkom informatoru broj Septembar/1-13 pisali smo o najbitnijim izmenama o porezu na nasleđe i poklonregulisanim Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o porezima na imovinu (u daljem tekstu: Zakon), koje se primenjuju od 30. maja 2013. godine.

Odredbe Zakona o porezu na imovinu se primenjuju od 01. januara 2014. godine. Po izmenjenim odredbama se utvrđuje porez na imovinu za 2014. godinu.

Članom 4. Zakona  izvršeno je preciziranje obveznika prema kriterijumu vođenja poslovnih knjiga.

U ovom broju Preduzetničkog informatora pišemo o obveznicima poreza na imovinu, koji vode poslovne knjige.

Samooporezivanje za obveznike koji vode poslovne knjige

Najvažnija izmena Zakona odnosi se na obveznike poreza na imovinu, koji vode poslovne knjige.

Obveznik poreza na imovinu, koji vodi poslovne knjige  u smislu oporezivanja porezom na imovinu, jeste:

1. pravno lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije;
2. ogranak i drugi organizacioni deo stranog pravnog lica koji obavlja privrednu delatnost u Republici Srbiji i koji poslovne knjige vodi u skladu sa propisima Republike Srbije;
3. preduzetnik koji vodi poslovne knjige – za imovinu koju je evidentirao u svojim poslovnim knjigama (u daljem tekstu: imovina u poslovnim knjigama), osim preduzetnika koji porez na dohodak građana na prihode od samostalne delatnosti plaća na paušalno utvrđen prihod;
4. drugo lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije, osim preduzetnika   koji vodi poslovne knjige – za imovinu koja nije evidentirana u njegovim poslovnim knjigama.

Od 01. januara 2014. godine ovi obveznici utvrđivanje i plaćanje poreza na imovinu će vršiti samooporezivanjem.

Rokovi za podnošenje poreske prijave za obveznike koji vode poslovne knjige:

• za imovinu, koju stekne, započne ili prestane da koristi u toku godine, ili mu po drugom osnovu nastane ili prestane poreska obaveza, obveznik je dužan da podnese poresku prijavu u roku od 30 dana od dana nastanka takve promene;
• za imovinu za koju je podneo poresku prijavu, obveznik je dužan da  utvrđuje porez i da podnese poresku prijavu svake poreske godine za tu godinu,  najkasnije do 31. marta poreske godine.

Do utvrđivanja poreza za tekuću godinu, obveznik i dalje plaća akontaciju za prvo tromesečje u visini obaveze za poslednje tromesečje prethodne poreske godine. Po utvrđivanju nove poreske obaveze za tekuću godinu, obveznik je dužan da plati razliku do 31. marta tekuće godine (ako je manje plaćena akontacija u odnosu na novoutvrđenu obavezu).

Poreska obaveza samooporezivanjem kada poreska obaveza nastane u toku godine

U roku od 30 dana od dana nastanka poreske obaveze utvrđuje se poreska obaveza za deo godine od dana nastanka poreske obaveze do kraja godine, a plaća se srazmeran iznos poreza za tekuće tromesečje u kome je nastala poreska obaveza ( za period od dana nastanka obaveze do kraja tog tromesečja).

Nastanak poreske obaveze

Poreska obaveza nastaje najranijim od sledećih dana:

1. danom sticanja prava;
2. danom početka korišćenja;
3. danom osposobljavanja;
4. danom izdavanja upotrebne dozvole;
5. odnosno danom omogućavanja korišćenja imovine na drugi način.

Podnošenje poreske prijave

Poreska prijava se podnosi organu jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost.

Obveznici koji ispunjavaju uslov za poresko oslobađanje, imaju obavezu podnošenja poreske prijave i za tu imovinu.

Poreska osnovica obveznika koji vode poslovne knjige

Pre izmene Zakona, poreska osnovica za ove obveznike bila je vrednost nepokretnosti u poslovnim knjigama obveznika na dan 31. decembra poslovne godine, koja prethodi godini za  koju se utvrđuje  i  plaća porez na imovinu.

Izmenama Zakona predviđeno je utvrđivanje poreske osnovice:

A) Za obveznika koji vodi poslovne knjige i koji nepokretnosti u poslovnim knjigama iskazuje po fer vrednosti (član 7. stav 1. Zakona):

“Osnovica poreza na imovinu za nepokretnosti obveznika koji vodi poslovne knjige i čiju vrednost u poslovnim knjigama iskazuje po metodu fer vrednosti u skladu sa međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja (MSFI) i usvojenim računovodstvenim politikama je fer vrednost iskazana na poslednji dan poslovne godine obveznika u tekućoj godini.”                                                                                                                                            

Privredno društvo i drugo pravno lice ima mogućnosti izbora da li će izvršiti procenu fer vrednosti  osnovnih sredstava (zemljišta, građevinski objekti, postorojenja i oprema, ostala nekretnina, postrojenja i oprema). Znači, to je mogućnost, koju utvrđuje opštim aktom,  a ne obaveza,  Poštena  vrednost (fer vrednost) se utvrđuje procenom.

Poštena vrednost zemljišta i zgrada obično je tržišna vrednost, utvrđena na bazi tržišnih dokaza. Procenu poštene (fer) vrednosti zemljišta i građevinskih objekata vrše profesionalno kvalifikovani, odnosno ovlašćeni procenjivači. Prilikom donošenja odluke o proceni nekretnine (zemljišta i građevinski objekti)  po poštenoj vrednosti, potrebno je znati da je neophodno proceniti sve nekretnine iz grupe kojoj sredstvo pripada, znači, ne može se izvršiti selektivna procena.

Fer poštena vrednost osnovnih sredstava će predstavljati novu sadašnju vrednost. U poslovnim knjigama se evidentira efekat procene, znači razlika između procenjene vrednosti i sadašnje knjigovodstvene vrednosti (iz ovih razloga preporučuje se obračun računovodstvene amortizacije za tekuću godinu pre knjiženja efekta procene).

B) Za obveznika koji vodi poslovne knjige i koji  nepokretnosti u poslovnim knjigamane iskazuje po fer vrednosti (član 7. stav 2. Zakona) osnovicu čini:

1. za neizgrađeno zemljište – vrednost zemljišta;
2. za ostale nepokretnosti – vrednost objekata uvećana za vrednost pripadajućeg zemljišta.

Vrednost nepokretnosti poreski obveznik utvrđuje procenom prema elementima iz člana 6. stav 1. ovog Zakona, tj. primenom sledećih elemenata:

1. korisna površina;
2. prosečna cena kvadratnog metra (u daljem tekstu: prosečna cena) odgovarajućih nepokretnosti u zoni u kojoj se nalazi nepokretnost.

Korisna površina zemljišta je njegova ukupna površina, a korisna površina objekta je zbir podnih površina između unutrašnjih strana spoljnih zidova objekta (isključujući površine balkona, terasa, lođa, neadaptiranih tavanskih prostora i prostora u zajedničkoj nedeljivoj svojini svih vlasnika ekonomski deljivih celina u okviru istog objekta).

Prosečnu cenu odgovarajućih nepokretnosti po zonama na teritoriji jedinice lokalne samouprave, utvrđuje svaka jedinica lokalne samouprave aktom nadležnog organa. Jedinica lokalne samouprave  dužna je da objavi akt kojim utvrđuje prosečne cene odgovarajućih nepokretnosti u zonama do 30. novembra tekuće godine, kao i akt kojim utvrđuje zone i najopremljenije zone. Jedinica lokalne samouprave dužna je da ove  akte  i odluku o stopama poreza na imovinu objavi i na svojoj internet strani.

Zone predstavljaju delove teritorije jedinice lokalne samouprave koje nadležni organ jedinice lokalne samouprave odlukom može odrediti odvojeno za naselja prema vrsti naselja (selo, grad) i izvan naselja ili jedinstveno za naselja i izvan naselja, prema komunalnoj opremljenosti i opremljenosti javnim objektima, saobraćajnoj povezanosti sa centralnim delovima jedinice lokalne samouprave, odnosno sa radnim zonama i drugim sadržajima u naselju.

Jedinica lokalne samouprave dužna je da na svojoj teritoriji odredi najmanje dve zone u skladu sa ovim Zakonom.

Nepokretnosti izuzeti od navedenog načina utvrđivanja poreske osnovice:

• Vrednost nepokretnosti (nepokretnosti opredeljuju se prema njihovoj nameni u skladu sa propisima kojima se uređuje klasifikacija delatnosti) je vrednost iskazana u poslovnim knjigama na poslednji dan poslovne godine obveznika (u daljem tekstu: knjigovodstvena vrednost) u tekućoj godini, i to za:

1) eksploataciona polja i eksploatacione objekte;

2) objekte u kojima su smešteni proizvodni pogoni prerađivačke industrije koji se koriste za obavljanje delatnosti;

3) objekte za proizvodnju, prenos i distribuciju električne energije, osim trgovine i upravljanja;

4) objekte za proizvodnju gasa;

5) objekte za proizvodnju pare, tople vode, hladnog vazduha i leda;

6) objekte za tretman i odlaganje otpada;

7) objekte u kojima se odvijaju procesi neophodni za ponovnu upotrebu materijala;

8) skladišne i stovarišne objekte.

• Osnovica poreza na imovinu za žičare, puteve, pruge i druge infrastrukturne objekte, kao i za kablovsku kanalizaciju i druge podzemne građevinske objekte u koje su smeštene mreže namenjene protoku vode (za piće, atmosferske, otpadne i dr.), vodene pare, tople ili vrele vode za potrebe grejanja i druge potrebe korisnika, gasa, nafte i naftnih derivata, telekomunikacija i slično, je knjigovodstvena vrednost objekata na poslednji dan poslovne godine obveznika u tekućoj godini.

Za nepokretnost koju obveznik koji vodi poslovne knjige izgradi, stekne, ili mu po drugom osnovu nastane poreska obaveza u toku godine za koju se utvrđuje porez na imovinu (u daljem tekstu: poreska godina), osnovica poreza na imovinu za tu godinu je njena nabavna vrednost iskazana u poslovnim knjigama obveznika, a za naredne godine utvrđuje se primenom st. 1. do 8. i stava 10. člana 7. Zakona.